Amnesty International jest międzynarodową organizacją pozarządową, której celem jest pokojowa walka o przestrzeganie przez rządy fundamentalnych praw człowieka.Cele te są realizowane przez następujące działania:

• Wysyłanie kilkuosobowych grup badaczy dla oceny sytuacji poszczególnych represjonowanych osób i ew. pomocy tym osobom na miejscu.
• Organizowanie dużych ogólnoświatowych akcji medialnych nakierowanych na jeden konkretny problem, w jednym konkretnym kraju, który wydaje się mieć szczególne znaczenie w danym momencie.
• Organizowanie ogólnoświatowych kampanii medialnych dotyczących jednego ogólnego problemu, np. w obronie praw uchodźców lub przeciw torturom.
  Prowadzenie tzw. Pilnych Akcji.
• Tworzenie i publikowanie dorocznych raportów ze stanu przestrzegania praw człowieka na całym świecie

RAPORT ZE STANU PRZESTRZEGANIA
PRAW CZŁOWIEKA
NA ŚWIECIE I W POLSCE W 2009

ŚWIAT:
W ostatnio opublikowanym raporcie za 2009 r organizacja zwraca uwagę na:
- wpływ światowego kryzysu ekonomicznego na przestrzeganie praw człowieka, szczególnie na prawo do pracy i wzrost ubóstwa;
- ofiary konfliktu zbrojnego Rosja – Gruzja. Zginęły setki cywilów a tysiące zostało rannych. 200.000 ludzi zostało wysiedlonych. Gruzińsko-rosyjskie działania wojenne i późniejsze plądrowanie i podpalenia doprowadziły także do poważnych uszkodzeń cywilnych domów w Południowej Osetii i przyległych obszarach. Użyto broni kasetowej dewastującej życie i środki do życia cywilów zarówno podczas działań wojennych, jak i po ich zakończeniu.
- nadal istnieją problemy z przyjmowaniem i przetrzymywaniem imigrantów ubiegających się o międzynarodową ochronę;
- Wiele osób ubiegających się o azyl oraz migrantów padło także ofiarą dyskryminacji i wykluczenia z systemu świadczeń i z zatrudnienia, oraz doświadczając skrajnego ubóstwa. W niektórych krajach, takich jak Szwajcaria, odrzucone osoby poszukujące azylu były wykluczone z systemu świadczeń socjalnych, co doprowadzało do ich marginalizacji i skrajnego zubożenia.
- wolności wypowiedzi i stowarzyszania się były nadal celami ataków – podobnie jak sami obrońcy praw człowieka. W Rosji prawnik i obrońca praw człowieka Stanislav Markelov został zastrzelony w styczniowybiały dzień w centrum Moskwy wraz z dziennikarką Anastasią Barburovą. Oprócz innych ważnych spraw, nad którymi pracował, Stanislav Markelov był prawnikiem rodziny Czeczenki Khedy Kungaevej, została ona porwana, zgwałcona i uduszona w marcu 2000. W związku z jego pracą nad tą sprawą już wielokrotnie grożono mu śmiercią. W marcu obrońca praw człowieka Lev Ponomarev został przewrócony i pobity przez nieznanych napastników przed swoim domem. Członkowie personelu Amnesty International nadal mieli problemy w legalnej pracy w Rosji: byli umieszczani na specjalnej liście, przez co byli poddawani dodatkowym kontrolom podczas wjazdu i opuszczania kraju.
- Nastąpił pewien postęp w walce z bezkarnością za naruszenia praw człowieka. W lutym Międzynarodowy Trybunał dla byłej Jugosławii uznał pięciu mężczyzn – wysokich urzędników pochodzenia serbskiego –za winnych przestępstw przeciwko ludzkości i zbrodni wojennych w Kosowie z 1999 roku. Werdykt wymierzył wreszcie sprawiedliwość pięciu z głównych architektów wojny w Kosowie, podczas której zginęły tysiące ludzi, a ponad milion osób pochodzenia albańskiego zostało zmuszonych do ucieczki z prowincji.

Pomimo niepokojącego rozwoju wydarzeń utrudniających pełne stosowanie praw człowieka dla wszystkich mieszkańców Europy i Azji Środkowej, rok 2009 był również świadkiem pewnych pozytywnych działań, które w nadchodzących latach muszą dalej być rozwijane. W ramach istniejącej pozytywnej tendencji, Uzbekistan dołączył do swoich sąsiadów i zniósł karę śmierci – pozostawiając
Białoruś jako samotnego, ostatniego kata – nie tylko w Europie, ale również w całym rejonie Azji Środkowej.

POLSKA:
Na tle innych krajów Polska wygląda nienajgorzej. Działacze Amnesty International zauważają działania polskiego rządu zmierzające do poprawy przestrzegania praw człowieka w Polsce m.in.:
- wszczęto śledztwo w sprawie ewentualnych tajnych więzień CIA na terenie Polski;
- został opracowany projekt ustawy o Równym Traktowaniu kobiet i mężczyzn, ale nadal zdaniem Amnesty International występuje dyskryminacja grup o odmiennych preferencjach seksualnych i dostępie kobiet do legalnej (dopuszczonej przez polskie prawo aborcji)
- W maju wprowadzono poprawki do ustawy odnoszącej się do uchodźców i starających się o azyl wdrażając ustawodawstwo Unii Europejskiej. Wprowadzono dodatkowe zabezpieczenie w celu ochrony jednostek, którym nie przysługuje status uchodźcy, ale nadal narażone są na poważne ryzyko w ich ojczystym kraju. Poprawki wniosły ze sobą także szczegółową definicję „uchodźcy”, „prześladowania” i „prześladowcy”.    W maju ruszył program integracyjny dla osób objętych dodatkową ochroną oraz osób uznanych za uchodźców. Jednak starający się o azyl oraz uchodźcy nadal zmagają się z problemami m.in. z dostępem do rynku pracy, co spowodowane jest częściowo słabą realizacją programu integracyjnego.

Opracował Rafał Drzewiecki
Zastępca koordynatora szkolnej grupy AI